info@meetujewelry.com
+86-18926100382/+86-19924762940
suafa ma e mai i latou e le mailoa. O le ala lena na toetoe a ou leiloa a
fe'au sili ma le ulutala: Invasive Species Tiara. O le mea lea
e matua ese lava, ma ou te le iloa le na auina mai, ae na i ai se mea na tupu ia te au
e le taia le "tapē" faamau, ma ou te matua fiafia lava
e le'i faia. O le feʻau na sau mai ia Jan Yager, le na faia le Invasive
Ituaiga: Se Tiara Fa'anoanoa Amerika--o se mea teuteu moni na gaosia
auro ma siliva (mea
stories/tiara/index.html). Sa ou taʻua lenei galuega i se folasaga I
tuuina atu i se konafesi. Na faitau e Jan i luga o le Upega Tafaʻilagi
(
sva/media/1403/large/Proceedings2005.pdf) ma faafesootai aʻu--se tasi o
lelei o fesootaiga faaeletonika, lava e faapaleni ai le
fa'asā o imeli leaga.
Na ou taʻua Yager's Tiara o se faʻataʻitaʻiga o le mafutaga ou te vaʻaia
i le va o teuga ma le biology. Fai mea teuteu e fai ma sui o laau ma
e taia aʻu e manu o se faʻaaliga o le biophilia. O le tagata su'esu'e o mea ola o Edward
O. Ua fa'amatala e Wilson (1984) le biophilia o se fa'anaunauga fa'aletagata e maua
fesootaiga ma isi ituaiga. O lo'o fa'amatalaina e Wilson e fa'atatau i se mana'oga
fa'aalu le taimi i si'osi'omaga fa'anatura, si'osi'omia e manu ma la'au. I maʻua
taumafai foi e faamalieina o tatou manaoga biophilic e ala i le siomia ai i tatou lava
ma laau, fagafao, ma faatusa o laau ma manu. I se
muamua ABT tusiga, sa ou faamatalaina le loloto ma le lautele o lenei fiafiaga
i tulaga o ata TV ma galuega taulima (Flannery, 2001). Ua ou faapea foi
tusia e uiga i le va o biophilia ma teuteuga totonu
(Flannery, 2005). Ae ui i lea, o ia faʻaaliga e maua e le gata i totonu
o tatou fale ae i luga o tatou tagata, i foliga o teuga. Talu mai biophilia
e foliga mai o se uiga e a'afia i le kenera, e le o se mea e ofo ai
o teuteuga patino ma faatusa o laau ma manu e
maua i aganuu i le lalolagi atoa. E moni lenei mea i le taimi nei ma le
ua mavae. Ou te manaʻo e tuʻuina atu faʻamaoniga mo lenei faʻamatalaga iinei ma o loʻo i ai foi
le finauga e fa'ailoa ai e tamaiti a'oga le biophilia ma lona
fa'aaliga o se auala e fa'apupulaina ai lo latou fa'alogona i le si'osi'omaga
mataupu ma ia faʻaalia le auala e fesoʻotaʻi ai le biology i isi vaega o tatou
aganuu.
Teuga o aso ua mavae
O le a ou amata i nisi o faʻataʻitaʻiga o mea teuteu anamua mai se numera
o aganu'u 'ese'ese e fa'amatala uma ai le tala'aga umi o le natura
fa'atusa i teuteuga o le tino fa'apea fo'i le lautele fa'afanua o
lenei aganuu. O lo'o ou tu'uina atu lenei su'esu'ega ona o se tasi o laina o
faʻamaoniga na faʻaaogaina e Wilson ma isi e lagolago ai le manatu o se kenera
fa'avae mo amioga a tagata o le fa'ailoaina lea o lo latou tulaga uma. Se 'oti Minoan
pendant mai le 1500 BC, o se asoa Aikupito anamua ma hawks, ma a
O le pipii a Roma ma le aeto ma lana manu e faʻaalia uma ai loʻu manatu. Taʻitasi
konetineta e maua mai ai mea teuteu: o le pe'a Saina, se gata Aztec
brooch, se pine manulele Baule mai le Ivory Coast, ma tautaliga ma
manulele enameled mai Iukureini anamua. O lenei lisi e mafai ona faʻaauau pea, ae
e oo lava i nei nai faataitaiga ua faia ai le manatu o mea teuteu i foliga o
o meaola, aemaise lava manu, o lo'o fa'asalalauina i tu ma aga a tagata
taimi ma avanoa.
O le a ou alu nei e leai se mea i le aganuu papalagi aua o le mea lea
le mea tatou te nonofo ai, faʻafanua, faʻaleaganuʻu, ma mo le tele o vaega,
faalemafaufau ma faalelagona. O inei le tu masani o ata o manu ma laau
i teuga patino e matua malosi lava. Ou te fia amata
e le o taʻua saʻo se faʻataʻitaʻiga o mea teuteu, ae o se itulau mai a
tusi Renaissance o itula. E iai ata o mea teuteu i lona tuaoi,
e aofia ai se tāfuga. O le tele o isi fa'ailoga o lo'o i luga o ata
taua faalelotu. O lenei itulau o loʻo faʻaalia ai le gaioiga agai i le vaʻai
natura e maua ai le Atua, o lona uiga, o le atiina ae o se talitonuga faalenatura. Leai
na avea ma filo malosi i Peretania i le 19th
seneturi ma sa taua i le faʻalauteleina o faʻamaoniga mo le evolusione. Ioe
e lē gata i lea, e pei ona mātauina e le toʻatele o tusitala o talafaasolopito, o manatu faalotu
taua i le tuputupu ae o le faasaienisi faaonaponei i le faaiuga o Vaitausaga Tutotonu, le
Renaissance, ma tua atu (White, 1979).
O le tau fugala'au sa tu'u i luga o le itulau lenei o tusitusiga o se
faailoga faalelotu. Fugalaau e faatusa i le mama ma le matagofie, ma e manino lava
iinei, o le matagofie o le fugalaau e atagia ai le matagofie o le taupou talavou
ata i luga o le itulau e tasi. Le faʻaaogaina o ata o laʻau ma manu i teuga
e masani ona fai ma faatusa. Mo se faʻataʻitaʻiga, o se pine aeto Amerika e mafai ona faʻaalia
lotonuu. E mafai ona finau lelei o le faʻaaogaina o ata faʻaola i totonu
teuga e sili atu aganuu nai lo biologically faavae, o nei ata
e taua ona o mea latou te faʻaalia i tulaga faʻalelotu,
ituaiga, po o talitonuga faapolokiki. E faigata ona fai le biophilic
taua o se pine aeto Amerika mo le Fa o Iulai po o le
shamrocks i luga o le lapel mo St. Aso o Patrick.
Ae ou te le manatu o le faaaogaina o meaola e fai ma faailoga o se faamaoniga
faasaga i le taua o le biophilia. O le mea moni lava o manu ma
o la'au e masani ona fa'aaoga e fai ma fa'ailoga e finau ai, nai lo
faasaga, le taua o le biophilia. Pe a taumafai e fa'aalia lagona loloto
talitonuga ma fa'anaunauga, ua fa'afia ona alu atu tagata i tagata ola
lalolagi mo faailoga. Atonu e sili atu nai lo se mea na tupu fua lo tatou faaaogaina o isi
ituaiga ma o latou foliga i le tele o auala eseese ma faatusa
le tele o mea eseese. E foliga mai tatou te faʻalelei faʻalelei
faailoga e faavae i meaola atonu e faailoa mai pe a tatou vaavaai e maua
auala e faʻaalia ai manatu ma talitonuga, tatou te liliu atu i mea e sili ona masani ai
tatou. i mea tatou te lagona le sili ona pipii i ai, o isi ituaiga o olaga.
O le isi faʻataʻitaʻiga mai le 16th seneturi o se faʻailoga swan, a
tu'ufa'atasiga o mea fa'anatura ma mea fa'atagata. O se penina uiga ese
e fai ai le tino o le manu, a'o le isi manu e fai
enamelwork ma maa taua. O le tagata suʻesuʻe o le siʻosiʻomaga o Evelyn Hutchinson (1965) na matauina lena mea
o ia mea teuteu, o le tele o na mea na faia i le 16th ma le 17th seneturi, o
faʻataʻitaʻiga o le faʻafefiloi o faatufugaga ma saienisi, o teuteuga ma natura
talafaasolopito. Mo ia, latou te fai ma sui o le taimi aʻo leʻi faia se vaeluaga i le va
faatufugaga ma le faasaienisi, ae lei i ai falemataaga faatufugaga ma falemataaga faasaienisi. Leai
na toe foi mai ina ua i ai kapoti o le fia iloa o loʻo i ai mea faitino
mai malo uma e lua, ma i le tulaga o ia teuga, mea e tuufaatasia
malo e lua.
O lenei lagona o le sootaga i le va o teuga ma le natura. va o faatufugaga
ma le faasaienisi, i le taimi o le Renaissance ua vaʻaia i sina mea itiiti
auala ese e Pamela Smith (2003). Fai mai o ia o tufuga e pei o
fai auro ma fai sima sa saofagā i le atinaʻeina o aso nei
faasaienisi e ala i le fatuina o ata moni o laau ma manu. I
ausia ata ola o manu laiti e pei o salamanders, fai auro
na o'o lava ina ave manu ola, fa'agesegese i lalo e ala i le fa'afefeteina
i le mimi po o le vineka, ona tuu lea i totonu o le sima e fai ai se mea ola
limu. Sa fa'aogaina fo'i se fa'agasologa fa'apenei i mea fa'ato'aga. O lenei metotia sa
ona ave lea e le au faimea e pei o Bernard Palissy o le sa lauiloa mo ia
ipu e teuteuina i gata, rane, ma lau (Amico, 1996). Samita
finau e faapea i le tuleia mo le natura, e tatau i tufuga ona tuufaatasia le tomai
i la latou faiva ma le vaʻavaʻai totoʻa o le natura, e aofia ai le taulimaina
fa'ata'ita'iga ma fai fa'amatalaga fa'aeteete i latou. Na te va'ai i se feso'ota'iga o fuala'au i'i
i le va o le "iloa" ma le "faia," i le va o le natura
fa'atusa ma le tula'i mai o se aganu'u va'aia fou na fa'amamafaina
molimau vaaitino ma le poto masani. Ona aafia ai lea o le
atina'e o fa'aonaponei fa'asaienisi ma lona fa'amamafa i le mata'ituina sa'o.
E mafai la ona finauina o le sootaga i le va o teuga ma le biology e alu
i tua atu o mataupu i le ute o suesuega faasaienisi lava ia.
Art Nouveau ma tua atu
I se taumafaiga ina ia aua ne'i ta'ua lo'u manatu i se lisi umi o
faʻataʻitaʻiga, o le a ou oso mai le 16th seneturi i le 19th. O le iuga o
o le 19th seneturi ma le amataga o le 20th seneturi na vaʻaia le maualuga o le Art
Nouveau movement lea na aumaia ai le tele o teuga matagofie
mauoa i ata o meaola (Moonan, 1999). O le lalique peacock brooch o
o se fa'atusa matagofie fa'afefiloi mea moni ma stylization. Lea
o le tino o le manulele e fa'alenatura a'o fulu o le si'usi'u
matagofie mimilo ma faafaigofie. O lenei fegalegaleai o le faigofie ma
o le mea moni o se vaega o le tele o mamanu mai le natura, ma sa i ai
tusi atoa na tusia i lenei mataupu i le faaiʻuga o le 19 senituri.
O le loka talatala a Lumen Gillard o se isi faʻataʻitaʻiga o lenei mea
fegalegaleai, ae sili atu le teuteuga o le orchid hair a Philippe Wolfers
moni (Moonan, 2000). O le mea sili e moni e mafai,
a manatu o se fuga auro ua ufitia i taimane ma penina.
O le mamanu o ia mea teuteu o se faʻafitauli manaia i le faʻaaogaina o
mea talafeagai. E foliga mai o se mea ese e uiga i le faʻafaigaluegaina o le
sili ona faigata o minerale e fai ma sui o fugalaau sili ona maaleale. I luga o le
i le isi itu, e foliga mai e talafeagai le faʻaaogaina o maʻa taua e fai ai se
faataitaiga o se fugalaau taua. I totonu o se pusa na saunia e Paulding Farnham,
o le isi foafoa o le senituri lona 20, o le oloa a se tagata ola
mea e faaaoga e fai ma sui o se isi: o se chrysanthemum e faia i penina, ma
o le suamalie o penina o se faailoga matagofie o le suamalie o
mum petals.
O lea la ou te fia agai i luma i le ogatotonu o le seneturi ma ta'ua ni mea soonafai se lua
fasipepa e fa'aalia ai taimi. O le tasi o se brooch manulele manaia na saunia e Jean
Schlumberger ma le isi o se nautilus atigi brooch sili ona stylized e
Matini Katz. O nei mea, pei o le tele o vaega mai le vaitaimi o Art Nouveau
Ua ou ta'ua, o brooches. O se vaega lenei o se taunuuga o
filifiliga, ae e mafua foi ona o le tele o mea olaola i totonu
o mea teuteu i pine. Brooches nofo i luga o le tauau ma faapena foi pele
va'aia, ma talu ai o lenei vaega o se ofusa e masani lava ona manino, latou
fa'aopoopo i ai le tele o le fa'alelei. E le gata i lea, e mafai ona lapopo'a ma le tino
e iloagofie: E faigatā ona tuu se oketi i luga o se mama. Lea
o le mumu o nei fasi vaega e faailoa mai ai le feilafi o le
o le vaitaimi o le mavae ai o le taua, ina ua sili atu i nisi li'o sa tele tupe ma iina
o mafuaaga ia e faamanatu ai. A'o ou taulai atu i le taugata
teuga, o ituaiga tutusa o mamanu faʻamama i lalo i le teuga o teuga
maketi, e pei ona fa'aalia lelei e faleoloa i flea maketi i aso nei. O le mea lea
aemaise le tulaga i tausaga ina ua mavae le Paʻu Tele o le 1929 ina ua
o le au mauoa muamua na taumafai e faaauau ona foliga faapena e ala i le ofuina
vaega lavelave o teuga toniga. E pei ona taʻua e Gabriella Mariotti (1996).
i fafo, o le tele o mea sili ona manuia o nei fa'asesega o fa'atusa o
fugalaau, mai pansies tioata i enamel tulips fa'apipi'i i rhinestones.
Teuga i Aso Nei
I le taimi nei, o loʻo tele lava le faʻaogaina o meaola i totonu
mea teuteu. O se tasi o tifiga i aso nei o le ie fugala'au brooches, ma toe,
e amata mai i le fa'ailoga, e pei o se fugala'au polka dot generic, i le siliki
fugalaau e faigata ona iloa mai le mea moni. E iai foi le
feso'ota'iga tutusa o le faigofie ma le moni i le tele o tu ma aga
fasi. O se asoa a le tusiata Niu Sila o Ruth Baird o loo fatuina
fa'atusa u'amea o lau o le la'au moni, pohutukawa--ma
o le tu'ueseeseina o lau mai lona la'au e taumafai e fa'apena. I luga o le
i le isi itu, o le galuega a David Freda e matua moni lava, ma ofoofogia moni lava
(Gans, 2003). O lana asoa gata iole uliuli i matu e le o se asoa
O le mea muamua ou te tautau i loʻu ua, ae o se mea manaia.
O lana pine Pink Lady Slipper Orchid brooch e ofoofogia, e ui lava i lea
teisi leaga pe sili atu ona ese, ma e mafai foi ona fai mai mo ia
Tomato Hornworm Caterpillar brooch.
O nei vaega o ni fa'amanatuga e fa'aali mai ni mea fa'a'ino'ino
e masani lava i teuga: o le slimy ma/poo le matautia ua liua i
le taugata. E mafai fo'i ona feso'ota'i lea ma le biophilia. I le tusi a Wilson
i le mataupu, o loo i ai se mataupu i gata. O iina na ia tusi ai
fa'amaoniga mo le mea e foliga mai o se fefe na fanau mai i gata
fa'atasi ma se fa'afiafiaga mo nei meaola. O le fefe ma le fiafia
o ni ituaiga o le fiafia maualuga i gata semanu e maua se
fetuutuunaiga lelei, fesoasoani i tagata e aloese mai le utia e gata oona. Masalo o le fa'afiafiaga lea o lo'o i le totonugalemu o le
tosina atu i meaola e pei o se teuteuga o le tino. E mafai ona tatou
ise auala e fiafia e ave le mea inosia ma suia i
le matagofie: atonu e faʻamafanafanaina foi le faʻaisaina o nei mea e le mafai ona taofiofia
mea ola i u'amea malo ma maa taua.
A o le galuega a David Freda e matua moni lava, John Paul
O le galuega a Miller e sili atu ona faʻalelei. Na vave ona tilotilo atu i ai se fasi fasi Freda
atonu e foliga mai o se tino ola; e leai se mea sese o le a faia i
Teuga a Mila. O lenei uamea taua e foliga mai e le ufiufia
enamel: e susulu atu le auro. Miller fa'apitoa i
invertebrates--mai i le fe'e e o'o atu i pusi otaota ma sisi (Krupema, 2002):
E le gata i lea, o nei manu e le tatau ona i ai i le lisi a se tasi
fagafao e sili ona fiafia i ai, ae o lana galuega e matua matagofie lava, faatasi ai ma le faaopoopo
tosina o le biologically fa'afiafiaina. O le a ou taofia aʻu lava
i le taʻua o ni vaega se tolu. O mea uma e fa'atau ma mea uma
mata'ina: o se fe'e, se pepe, ma se sisi. E toatele o le a maua le
butterfly matagofie i le olaga moni, o lea o le suiga iinei e le pei
mata'utia e pei o le fe'e ma le sisi. O le mea mulimuli e iai se fa'ailoga
atigi ma le fe'e e iai ni pulu auro laiti mo ona a'ai. Ae
o le isi tagata fai ma’a matagofie o Vina Rust na maua mai ai ana musumusuga
ata fa'ato'aga ma ata fa'ata (photomicrographs).
pacinilubel.com/exhibits/2006.06_01.html) Ua ia faia se mama e
e pei o se vaeluaga e ala i se stamen. O lo'o iai fo'i lona sela Fa'ailoga
fa'asologa o fasi ario fa'atasi ma fa'aofuofu auro. Ua lava nei mea e fai ai a
avea tagata su'esu'e i mea olaola ma tagata fiafia i mea teuteu.
Yager
E manino lava, o mea teuteu a Jan Yager e fetaui i lalo o le autu o
teuga faaonaponei. Ina ua uma ona ma fesuiai imeli, sa auina mai e Jan ia te au se pepa o
faamatalaga e uiga i lana faatufugaga. O le ala lena na ou iloa ai o loo ia te ia se
tino taua o galuega fa'aalia laau. Ae pei o le Invasive Species
Tiara, o ana vaega e taulai atu i ituaiga e le mafai ona manatu e agavaa
o le ata i auro ma ario. Na ia faia se pusa dandelion matagofie, ma lau siliva o loʻo susulu mai se maa tutotonu, e liliu.
e fai sina tioata saogalemu ta'avale na pikiina e Jan mai le auala lata ane
lana faleaoga. O iina na te maua ai le tele o manatu--ma
meafaitino--mo lana galuega. I ni nai tausaga ua mavae, sa ia faia ai se malamalama
faaiuga ina ia iloa atili lona siosiomaga. Mai auala ma
ala savali faataamilo i lona potu aoga, sa ia aoina fagu ta'e, pou sikaleti,
ma fa'aalu pulufana na ia fa'aofiina i asoa fa'atasi ma auro
ma ario. O mamanu o asoa na faʻavae i luga o teuteuga a Initia Amerika
e fai ma fa'aaloaloga i le Leni Lenape Initia sa nonofo muamua i le itu o
Filatelefaia o loʻo i ai ia Yager lona potu (Rosolowski, 2001).
Na fa'aputuina fo'i e Yager la'au na ola i ta'eta'e ala savali ma gaogao
tele; o le ala lena na sau ai o ia e fai le brooch dandelion. Ioe
E le gata i lea, o lo'o i ai lana lau o le dandelion auro ma le siliva ma le pa'u pa'u
faailoga - e manaia - e pei o se asoa chicory ma se brooch purslane. Muamua, sa ia mafaufau i asoa ma latou asoa
elemene e feso'ota'i ma vaila'au ma mea teuteu o la'au e 'ese'ese tele
fasi. Ona ia iloa ai lea e aofia uma ai laau, talu ai le sikaleti
o lo'o iai lau tapa'a mamago ma fagu ta'eta'e e fa'amea ai
cocaine e maua mai lau coca. O lea na ia fa'apipi'i uma ai ituaiga teuga
o se fa'aaliga e ta'ua o le City Flora/City Flotsam na fa'aalia i le
Vitoria ma Albert Museum i Lonetona ma le Falemataaga o Fine Arts i
Boston. I nei galuega uma o loʻo fai mai Yager tatou te vaʻavaʻai atili, i
aua le lafoai otaota ma vao; e iai foʻi a latou elemene matagofie ma tulei
o le fesili o le mea tatou te manatu e matagofie. E fia le matagofie o le aganuu
fa'amatala? Ole fesili lea e mafai ona fesiligia pe fa'afefea ona tatou fa'atauaina la'au
talu ai o le "vao" e le o se vaega o meaola, o se taua
o le faamasinoga tatou te faia e uiga i laau.
O le gauai a Yager i auiliiliga e tulaga ese, ma faia ai o ia
vaega fa'alenatura - e ui lava na faia i le tele
abiotic o ala o faasalalauga. Na ia mauaina foi se microscope mo le vavalalata
matau, ma sa ia faia suesuega i laau na te faaaogaina. Ia te ia
na ofo, na ia iloa ai o laʻau o loʻo avea ma vaega o ia
si'osi'omaga i le tele o tulaga e le o ni meaola fa'alenu'u. E foliga mai,
latou te le'i iai i le taimi na savalia ai e le au Leni Lenape Initia lenei fanua
(Brown, 1999). O le iloa lea na mafua ai ona faia e Yager le
Fa'atosina Ituaiga Tiara fa'atatau e ofuina e ituaiga sili ona osofa'i o
uma, o le tagata. Faatoa uma lana galuega ile Tiara of Useful
Malamalama, teuteu i le rye, pateta, ma clover, faatasi ai ma isi, Toe,
o loʻo i ai faʻamatalaga faʻasolopito i lenei galuega. O le suafa e sau mai le
faʻavae a le American Philosophical Society, na faavaeina i Philadelphia
i le 1743 "mo le Faalauiloaina o le Poto aoga."
I tamaiti aʻoga o loʻo i totonu o teuga patino, o le galuega a Yager o se
fa'ate'ia: O ai e manatu o le a fiafia le fai ma'a i le biology?
E ui atonu latou te le mananao e fai se tiara (... ona toe faapea foi lea
se mea ese), o le manatu o se sootaga i le va o le biology ma teuga
se mea atonu latou te lei mafaufauina lava. Atonu e fesoasoani lenei sootaga
ia latou nofouta i isi so'oga fa'apea ma va'ai ai i le biology e fa'aitiitia
vavae ese mai le vaega o totoe o latou aafiaga.
Pipi ma Manulele
O le isi 20th seneturi tufuga teuteu na lafo mai le savali lava e tasi
pei o Yager. Na faia e Jennifer Trask se faʻailoga Iapani Beetle, ma
piga Iapani moni, o manu faalafua mai fafo i le Iunaite Setete
(Pae’e, 2003). O lo'o ta'alo o ia i le autu o le faatosina/te'ena, ma o ia
galuega o se faasinomaga foi i se 19 senituri fad mo meaola moni e pei o
teuga. O le 19 seneturi e tutusa ma le galuega a Trask o se pipi
brooch ma tautaliga seti. I le "Beetle Abominations" ma Manulele i luga
Poe: Fa'anatura Zoological i La'ei Fa'ai'u-Sefuluiva-Seneturi, Michelle
Na tusia e Tolini (2002) e uiga i lenei faiga, lea na taufetuli e ola pusi e nonoa i.
filifili auro e a'e i tauau o tama'ita'i. O se tusiata i aso nei,
Jared Gold, o lo'o ofoina atu ni moa fa'asusu ola e teuteu i tioata
ma isi tethers faapena (Holden, 2006).
O se tasi o faʻataʻitaʻiga sili ona mataʻutia na taʻua e Tolini o se paga
tautaliga hummingbird, faia i ulu o manulele. E leai
la'u ipu lauti, ae e aumaia ai le mea e mafai ona vaai i ai o se faapi'opi'o o
biophilia: O le tosina atu i isi ituaiga e mafai ona taitai atu ai i le fasiotia o meaola
na'o le fa'alatalata, e pei o ipu 'ai-ulu ma fala pa'u taika.
Tele ituaiga ua lamatia ona o lenei fiafia, faatasi ai ma le
19 seneturi faʻaaogaina fulu manulele ma e oʻo lava i manulele atoa i pulou, pei
o se tasi o faiga sili ona matautia. Talu ai o le tele o tamaiti aʻoga e fiafia i ai
teuteuga o le tino--o le sili atu ona uiga ese o le lelei-o lenei autu e mafai ona sili atu
auala manaia i mataupu o le faʻaumatia, meaola ese, ma
faasao siosiomaga nai lo le faiga masani a
talanoaina se faafitauli faapitoa tau le siosiomaga.
O lenei autu e mafai ai foi e tamaiti aoga ona mafaufau e uiga ia latou lava sootaga
i le natura, o a meaola latou te fiafia e iai i tafatafa: a latou fagafao, a latou
manu fa'ameamea, o latou fa'ailoga o urosa po'o malie-po'o le fusipa'u
fa'amau fa'atasi ma se bronco fa'amau po'o tautaliga ma oketi o lo'o tautau mai
latou. O se autu mata'utia tele lenei i se vaitau o le va'aiga
silisili. O se auala fo'i e su'esu'e ai le so'otaga i le va o ata
ma le faasaienisi. I se taumafaiga ina ia iloa e tamaiti aʻoga e leʻo le saienisi
se mea ua tete'a mai isi aganu'u, ae o se vaega tele o
o le tiara a Yager o se faʻataʻitaʻiga matagofie.
Atinae o Tagata
E i ai se isi mea taua e uiga i lenei teuga. Paul Shepard
(1996) fa'atasi fa'atasi le biology o le tagata ma amioga, ae i se isi mea
faamamafa mai le Wilson, o se tasi e sili atu ona atiina ae. Na te finauina lena mea
talu ai na tupu aʻe tagata i se lalolagi mauoa i isi meaola ma e tumau
fa'afeso'ota'i ma manu ma la'au, ua fa'atupuina ai le biology o le tagata;
o lea e mana'omia ai lea fa'afeso'ota'iga mo le atina'eina masani o le tagata, e lua
faaletino ma atonu e sili atu ona taua, mafaufau. I le Natura ma
Madness (1982), fai mai Shepard o le faʻafesoʻotaʻi ma le natura o se mea e manaʻomia
mo le matua masani o le mafaufau. Na te faia le tautinoga malosi e faapea
e aunoa ma se mafutaga vavalalata ma mea ola i le taimi o le fausiaina
tausaga, e oʻo atu tagata i le matua faaletino i se tamaititi faʻapitoa
setete, ma o se taunuuga e le lagona le faamalieina ma oo i le ita o lena
i le pogai o le tele o sauaga.
Fai mai foi Shepard o ata o manu e aoga e fai ma faamanatu
le lalolagi ola, e ui lava e le suitulaga i latou i le faʻaalia o le ola.
E oo lava la i teuga e mafai ona faia se sao i le fausiaina o le soifua manuia faalemafaufau. Ioe
faʻaopoopo, Shepard finau o laau galue i se auala tutusa i
fa'atamaoaigaina le matua o le mafaufau o le tagata. La'au e ofoina atu feso'ota'iga
ma e manaomia lo latou tausiga, onosai, ma le vaavaai toto'a, E manino lava, o le
e ese le feiloaiga o laau ma tagata mai le feiloaiga a manu ma tagata, ma
e taua uma ai le taag aua e fa'aleleia ai le atina'e
o tali eseese faalemafaufau. I le Natura Green/Natura Tagata: Le Uiga
of Plants in Our Lives, Charles Lewis (1996) tusia e uiga i le tele o auala
o laau e aafia ai o tatou olaga, mai lo latou aoga aoga i
falema'i i lo latou taua fa'afiafiaga i paka ma tuafale. O lea a
chrysanthemum brooch atonu o se faʻataʻitaʻiga lelei o lenei soʻotaga, se tasi e mafai
‘ave fa‘atasi ma i matou.
Atonu o lo'o ou faia ni fa'amatalaga tetele mo rhinestones ma silika
fugalaau, ae o le manatu atoa o lenei tusiga o le faʻaosooso, ia fai
e te mafaufau i se vaega masani oo tatou olaga i se auala ese,
e fesoasoani ia te oe e iloa le sootaga i le va o mea matou te ofuina ma le auala matou te mafaufau ai i le
lalolagi faanatura, ma mulimuli ane, ia fiafia e faia, e vaai i lenei sootaga e pei
manaia ma fia iloa. Afai e mafai ona ou faia uma le faasaienisi, ona ou maua lea
na ausia se vaega o laʻu sini o le faʻasaienisi ia sili atu
talafeagai i a'u tamaiti aoga.
Fa'asinomaga
Amiko, L. (1996). Bernard Palissy: I Su'esu'ega o[ Parataiso Lalolagi.
Pale: Flammarion.
Brown, G. (1999). Jan Yager: Urban stigmata. Teuga, 23(2),
19-22.
Flannery, M.C. (2001). Ola ma meaola. Le American Biology
Faiaoga, 63, 67-70.
Flannery, MC. (2005). I'a i le fa'alo ma aila i le lua:
Le biology o teuteuga totonu. Leonardo, 38(3), 239-244.
Gans, J.C. (2003). Le lalolagi laʻitiiti, tele a Tavita Freda.
Umea, 23(5), 21-27.
Holden, C. (2006). Roach brooch. Saienisi, 312, 979.
Hutchinson, G.E. (1965). O le Ecological Theatre ma le
Taaloga Evolutionary. New Haven, CT: Yale University Press.
Krupenia, D. (2002). Ioane Paul Miller. American Crafts, 62(6),
44-49.
Lewis, C. (1996). Natura Green/Natura Tagata: Le Uiga o La'au
i o Tatou Olaga. Urbana, IL: Iunivesite o Ilinoi Lomitusi.
Mariotti, G. (1996). Fabulous fakes. FMR, 83, 117-126.
Moonan, W. (1999, Aokuso 13). O dragonflies e feilafi e pei o teuga.
Le New York Times, F38.
Moonan, W. (2000, Novema 10). O se manumalo o oketi. Niu Ioka
Taimi, F40.
Shepard, P. (1982). Natura ma le Faavalevalea. San Francisco: Kalapu Sierra.
Shepard, P. (1996). Fa'ailoga o le Omnivore. Uosigitone, DC: Motu
Tusitala.
Samita, P. (2003). Le Tino o le Tufuga: Art and Experience in
le Scientific Revolution. Chicago: Iunivesite o Chicago Press.
Tolini, M. (2002). "Beetle Abominations" ma manulele i luga
pulou: Fa'anatura fa'aletagata i la'ei fa'ai'uga o le seneturi sefuluiva.
Art i le Lalolagi Sefuluiva-Seneturi Atoa, 1(1). E maua i luga ole laiga ile: 19the-artwordwide.org/spring_02/articles/toli.html.
Rosolowski, T. (2001). Faʻalavelave i le amnesia: Jan Yager's
teuteuga mnemonic. Umea, 21(1), 16-25.
White, C. (2003). O le tulaga auro. American Craft, 63(4), 36-39.
White, Lynn. (1979). Saienisi ma le lagona o oe lava: O le Medieval
talaaga o se fefinauaiga faaonaponei. I totonu o G. Holton & R. Morison
(Faʻatonu), Tapulaʻa o Suʻesuʻega Faʻasaienisi, 47-59. Niu Ioka: Norton.
Wilson, E.O. (1984). Biofilia. Cambridge, MA: Iunivesite o Harvard
Tusitala.
MAURA C. FLANNERY, DEPARTMENT EDITOR
MAURA C. FLANNERY o le Polofesa o Biology ma le Faatonu o le
Nofoaga Autu mo le Aoaoina ma le Aoaoina i St. John's Iunivesite, Jamaica,
NY 11439; imeli: flannerm@stjohns.edu. Sa ia maua le B.S. i le biology
mai le Kolisi o Marymount Manhattan; se M.S., foi i le biology, mai Boston
Kolisi; ma le Ph.D. i aʻoaʻoga faasaienisi mai le Iunivesite o Niu Ioka. O ia
mea e sili ona fiafia i ai o le fesoʻotaʻi faʻasaienisi i le tagata e le faʻasaienitisi ma totonu
le sootaga i le va o le biology ma faatufugaga.
Talu mai le 2019, na faʻatūina le Meet U Jewelry i Guangzhou, Saina, fale gaosi oloa. O matou o se atinaʻe teuteu faʻapipiʻi mamanu, gaosiga ma faʻatau.
+86-18926100382/+86-19924762940
Fogafale 13, West Tower of Gome Smart City, Nu. 33 Juxin Street, Itumalo o Haizhu, Guangzhou, Saina.