mazita uye anobva kune vasingazivikanwe vagamuchire. Ndiko ndakaita kunge ndarasika
meseji huru ine musoro unoti: Invasive Species Tiara. Izvi zvaiva
zvechokwadi zvisinganzwisisiki, uye ini ndakanga ndisingazivi mutumiri, asi chimwe chinhu chakandiita
kwete kurova bhatani re "delete", uye ndinofara ini
haana. Iyo meseji yakabva kuna Jan Yager, mugadziri weInvasive
Zvisikwa: An American Mourning Tiara--chidimbu chaicho chezvishongo zvakagadzirwa nazvo
goridhe nesirivha (chinhu
stories/tiara/index.html). Ndakanga ndataura nezvebasa iri mumharidzo I
akapa pamusangano. Jan akaverenga nezvazvo paWebhu
(
sva/media/1403/large/Proceedings2005.pdf) uye akandibata--mumwe we
zvakanakira zvemagetsi kutaurirana, zvakakwana kuenzanisa kunze kwe
kutsamwiswa kweiyo junk email.
Ndakapa Yager's Tiara semuenzaniso wehukama hwandinoona
pakati pezvishongo uye biology. Kupfeka zvishongo zvinomiririra zvirimwa uye
mhuka dzinondirova sechiratidzo chebiophilia. The biologist Edward
O. Wilson (1984) anotsanangura biophilia sechishuwo chemunhu chekuzvarwa nacho
kusangana nemamwe marudzi. Wilson anoitsanangura maererano nechido cheku
kupedza nguva munzvimbo dzechisikigo, dzakakomberedzwa nemhuka nemiti. Isu
edzawo kugutsa chido chedu chebiophilic nekuzvikomberedza
nezvinomera, mhuka dzinovaraidza, uye zvinomiririra zvinomera nemhuka. Mune an
pakutanga ABT chinyorwa, Ndakatsanangura kudzika uye upamhi penchant ichi
maererano nemitambo yeTV uye mabasa eunyanzvi (Flannery, 2001). Ndaitawo
yakanyorwa nezvehukama pakati pebiophilia nekushongedza kwemukati
(Flannery, 2005). Zvisinei, zviratidzo zvakadaro hazviwaniki chete mukati
mudzimba dzedu asi pamunhu wedu, muchimiro chezvishongo. Kubva pane biophilia
rinoratidzika kuva hunhu hunopesvedzerwa nemajini, hazvishamisi
kuti kuzvishongedza kwomunhu nezvinomiririra zvinomera nemhuka ndizvo
inowanikwa mutsika pasi rose. Izvi ndezvechokwadi iye zvino uye mune
yapfuura. Ndinoda kuisa humbowo hwechikumbiro ichi pano uye nekupawo
iyo nharo yekuita kuti vadzidzi vazive nezve biophilia uye yayo
maonesheni inzira yekuwedzera kunzwa kwavo kune zvakatipoteredza
nyaya uye kuratidza kuti biology inobatana sei nezvimwe zvikamu zvedu
tsika.
Zvishongo Zvekare
Ndichatanga nemimwe mienzaniso yezvishongo zvekare kubva kune nhamba
yetsika dzakasiyana-siyana kuenzanisira zvose zviri zviviri nhoroondo refu yechisiko
zvinomiririra muzvishongo zvemuviri uye zvakare hupamhi hwenzvimbo ye
tsika iyi. Ndiri kupa ongororo iyi nekuti imwe yemitsara ye
uchapupu hunoshandiswa naWilson nevamwe kutsigira pfungwa yemajini
hwaro hwemafambiro evanhu ndehwekureva kwese kwese. Mbudzi yeMinoan
pendant kubva 1500 BC, chishongo chekare cheEgypt chine hawks, uye a
Kubatana kweRoma negondo uye mhuka yaro zvese zvinoratidzira pfungwa yangu. Zvose
kondinendi inobereka zvishongo: Chinese bat pendant, nyoka yeAztec
brooch, shiri yeBaule inorembera kubva kuIvory Coast, uye mhete dzine
enameled shiri kubva medieval Ukraine. Rondedzero iyi inogona kuenderera mberi, asi
kunyange iyi mienzaniso mishoma inoita pfungwa yekuti zvishongo muchimiro che
zvipenyu, kunyanya mhuka, zviri kwose kwose pakati petsika dzevanhu pamusoro
nguva nenzvimbo.
Ini ndiri kuenda ikozvino zero muWestern tsika nekuti izvi ndizvo
kwatinogara, nharaunda, tsika, uye kazhinji,
mupfungwa nomupfungwa. Pano tsika yemifananidzo yemhuka nemiti
mukushongedza kwomunhu kunonyanya kusimba. Ndinoda kutanga
kutaura kwete muenzaniso wezvishongo zvakananga, asi pane kudaro, peji kubva a
Renaissance bhuku remaawa. ine mifananidzo yezvikomba pamuganhu wayo;
kusanganisira pendant yeruva. Mazhinji emamwe pendants ari pamufananidzo ane
kukosha kwechitendero. Peji ino inoratidza mafambiro ekutarisa
zvisikwa kuti uwane Mwari, ndiko kuti, kukura kwedzidziso yebhaibheri yechisikigo. Iyi
yaizove tambo yakasimba muBritain mu19th
zana remakore uye raive rakakosha pakuwedzera kweuchapupu hwekushanduka-shanduka. Muto
muwedzero, sezvakacherekedza chiverengero chakati chavanyori venhau, mufungo worudzidziso wakanga uri
yakakosha pakukura kwesainzi yemazuva ano mukupera kweMiddle Ages, the
Renaissance, uye mberi (White, 1979).
Ruva pendant yakaiswa pane ino manyoro peji sea
chiratidzo chechitendero. Maruva anofananidzira kuchena uye kunaka, uye zviri pachena
apa, kunaka kweruva kunoratidza kunaka kwemhandara
mufananidzo uri papeji imwe chete. Kushandiswa kwemifananidzo yemiti nemhuka muzvishongo
inowanzofananidzira. Semuenzaniso, pini yegondo rekuAmerica rinogona kureva
kuda nyika. Zvinogona kupokana kuti kushandiswa kweiyo organic mifananidzo mukati
zvishongo zviri netsika kupfuura biologically kwakavakirwa, kuti mifananidzo iyi
zvakakosha nekuda kwezvavanoreva maererano nechitendero,
zvitendero zvedzinza, kana kuti zvematongerwe enyika. Zvingave zvakaoma kutora iyo biophilic
kukosha kwepini yegondo rekuAmerica kweChina cheChikunguru kana che
shamrocks pa lapel yeSt. Patrick's Day.
Asi handifungi kuti kushandiswa kwezvipenyu sezviratidzo humbowo
zvinopesana nekukosha kwebiophilia. Iyo chaiyo yekuti mhuka uye
zvirimwa zvinogara zvichishandiswa sezviratidzo zvinopokana, pane kuti
zvinopesana, kukosha kwebiophilia. Pakuedza kutaura zvakadzama-zvainzwa
zvitendero uye zvishuvo, vanhu vane nguva nenguva vachienda kune vapenyu
nyika yezviratidzo. Zvinogona kuva zvinopfuura masanga kuti tishandise zvimwe
mhando uye kufanana kwavo munzira dzakawanda dzakasiyana uye kufananidzira
zvinhu zvakawanda zvakasiyana. Kuti tinoita senge takasununguka kugadzira
zviratidzo zvinobva pane zvipenyu zvichida zvinoratidza kuti patinotarisa kuwana
nzira dzekutaura pfungwa nezvitendero, tinotendeukira kune izvo zvinonyanya kujaira
isu. kune izvo zvatinonzwa zvakabatanidzwa zvakanyanya, zvinoti mamwe marudzi ehupenyu.
Mumwe muenzaniso kubva muzana remakore rechi16 ndeye swan pendant, a
kusanganiswa kwezvinhu zvakasikwa uye zvakagadzirwa nevanhu. Parera rine chimiro chisinganzwisisike
inoumba muviri wegudo, nepo imwe mhuka inoumbwa nayo
enamelwork uye zvishongo. Nyanzvi yezve ecologist Evelyn Hutchinson (1965) anoti
zvishongo zvakadaro, vazhinji vavo vakagadzirwa muzana remakore rechi16 nerechi17, vari
mienzaniso yekusanganiswa kwehunyanzvi nesainzi, yekushongedza uye yezvisikwa
nhoroondo. Kwaari, dzinomiririra nguva isati yapatsanuka pakati
art uye sainzi, kusati kwave nemamuseum eunyanzvi uye mamuseum esainzi. Iyi
yakanga yadzoka paive nemakabati ema curiosities aigara zvinhu
kubva kumativi ose maviri, uye munyaya yezvishongo zvakadaro, zvinhu zvinosanganiswa
nzvimbo mbiri.
Iyi pfungwa yekubatana pakati pekushongedza uye zvisikwa. pakati pe art
uye sainzi, panguva Renaissance yave ichionekwa mune zvishoma
nzira dzakasiyana naPamela Smith (2003). Anopikisa kuti mhizha dzakadai
vapfuri vegoridhe uye maceramicists vakabatsira mukuvandudza kwemazuva ano
sainzi nekugadzira zvinomiririra zvinomiririra zvinomera nemhuka. To
kuwana mifananidzo yakaita sehupenyu yemhuka diki senge salamanders, vapfuri vegoridhe
akasvika pakutora mhuka mhenyu, akadzinonotsa nokudzinyudza
muweti kana muvhiniga, wobva wazvinamira mupurasita kuti zvive sehupenyu
mold. Nzira yakafanana yakashandiswa nemidziyo yemiti. Iyi nzira yaive
ndokuzotorwa nemaceramists saBernard Palissy aizivikanwa nekwake
ndiro dzakashongedzwa nenyoka, matatya, nemashizha (Amico, 1996). Smith
inotaura kuti mukusundidzira kune zvakasikwa, nyanzvi dzaifanira kubatanidza unyanzvi
mumhizha yavo nekunyatsocherechedza zvisikwa, kusanganisira kubata
mienzaniso uye kunyora manotsi akangwarira pazviri. Anoona chinongedzo chedosi pano
pakati pe "kuziva" ne "kuita," pakati pezvakasikwa
kumiririra uye kubuda kwetsika itsva yekuona iyo yakasimbisa
munhu akazvionera uye akazvionera. Izvi zvakabva zvakanganisa
kuvandudzwa kwesainzi yemazuva ano nekusimbisa kwayo pakuona kwakananga.
Saka zvinogona kupokana kuti kubatana pakati pezvishongo uye biology inoenda
kupfuura nyaya kune musimboti wekuongorora kwesainzi pachayo.
Art Nouveau uye Beyond
Mukuedza kusaisa pfungwa yangu nerondedzero refu ye
mienzaniso, ini ndichasvetuka kubva muzana remakore rechi16 kusvika ku19. Kupera kwe
zana remakore rechi19 uye kutanga kwezana remakore rechi20 rakaona kukwirira kweArt
Nouveau movement iyo yakauya nayo yakawanda yezvishongo zvakanaka
akapfuma mumifananidzo yezvipenyu (Moonan, 1999). A Lalique peacock brooch iri
inomiririra inoshamisa inosanganisa realism uye stylization. Zviro
Muviri weshiri unongoenderana nezvakasikwa nepo minhenga yemuswe yakaita
yakaumbwa zvakanaka uye yakapfava. Uku kupindirana kwezvakareruka ne
chechokwadi chinhu chezvakawanda zvakagadziridzwa kubva kune zvakasikwa, uye zvaivepo
mabhuku ose akanyorwa panyaya iyi pakupera kwezana remakore rechi19.
Lumen Gillard's thistle locket mumwe muenzaniso weizvi
kupindirana, ukuwo Philippe Wolfers's ornament hair ornament is more
realistic (Moonan, 2000). Zvirinani ndezvechokwadi sezvazvingaite,
tichifunga kuti iruva regoridhe rakanamirwa nedhaimani nerubhi.
Kugadzirwa kwezvishongo zvakadaro idambudziko rinonakidza mukushandiswa kwe
zvinhu zvakakodzera. Zvinoita sechinhu chisiri kunze kwekushandisa iyo
mamineral akaoma zvikuru kumiririra maruva akapfava. Pa
rumwe rutivi, zvinoratidzika zvakakodzera kushandisa matombo anokosha kugadzira a
muenzaniso weruva rakakosha kudaro. Mune brooch naPaulding Farnham,
mumwe mugadziri wemuzana ramakore rechi20, chigadzirwa chemumwe mupenyu
chinhu chinoshandiswa kumiririra imwe: chrysanthemum yakagadzirwa nemaparera, ine
kunaka kwemaparera sechiratidzo chinoshamisa chekunaka kwe
amai petals.
Iye zvino ndinoda kuenderera mberi kusvika pakati pezana remakore uye nditaure maviri akawandisa
zvidimbu zvinoratidza nguva. Imwe ibhurugwa reshiri rinofarirwa naJean
Schlumberger uye imwe yacho yakanyatso stylized nautilus shell brooch na
Martin Katz. Izvi, sezvizhinji zvezvidimbu kubva panguva yeArt Nouveau
Ndataura, mabrooches. Izvi muchikamu mhedzisiro ye
Sarudzo, asi zvakare nekuti iyo preponderance yemaoga mafomu mukati
zvishongo zviri mumapini. Mabrooches anogara pamapfudzi uye saka anodiwa
zvinooneka, uye sezvo chikamu ichi chenguo chinowanzova chakajeka, ivo
wedzera kunaka kukuru. Uyezve, vanogona kunge vakakura zvakakwana saka chipenyu
zvinozivikanwa: Zvingave zvakaoma kuisa orchid parin'i. Zviro
flamboyance yezvidimbu izvi zvinoratidza flamboyance ye
mushure mehondo nguva, apo mune mamwe madenderedzwa mari yaive yakawanda uye ipapo
zvaiva zvikonzero zvokuipemberera. Ukuwo ndanga ndanyanya kufunga zvinodhura
zvishongo, mhando dzakafanana dzemagadzirirwo akasefa kusvika kune zvishongo zvezvipfeko
musika, sezvishongedzo zvezvishongo mumisika ine flea zvinonyatsoratidza nhasi. Izvi zvaiva
kunyanya zvakaitika mumakore akatevera Kuparara Kukuru kwa1929 apo
vaimbova vapfumi vakaedza kuramba vakatarira kudaro nokupfeka
zvidimbu zvakaomesesa zvezvishongo zvekupfeka. Sezvo Gabriella Mariotti (1996) anonongedza
kunze, mazhinji akanyanya kubudirira emanyepo aya aive anomiririra
maruva, kubva pagirazi pasies kusvika kune enamel tulips yakazara nemarhinestones.
Zvishongo Nhasi
Parizvino, kuchine kushandiswa kwakawanda kwezvipenyu mukati
zvishongo. Imwe yemafashoni nhasi ndeyemachira emaruva mabrooches, uye zvakare,
dzinosiyana kubva kune dzakashongedzwa, sezvakaita ruva remhando yepolka dot, kusvika kusilika
maruva ayo akaoma kutaura kubva kuchinhu chaicho. Kune zvakare
kupindirana kwakafanana kwezviri nyore uye zvechokwadi mune zvechinyakare
zvimedu. Necklace yeNew Zealand muimbi Ruth Baird inogadzirwa
simbi inomiririra yemashizha echirimwa chekuzvarwa, pohutukawa--ane
kupatsanurwa kweshizha kubva pachirimwa charo kuchida kurigadzira. Pa
rumwe rutivi, basa raDavid Freda rinonyatsoitika, uye rinoshamisa zvechokwadi
(Gans, 2003). Necklace yake yeNorthern Black Rat Nyoka yaisazove iyo
chinhu chekutanga ndairembera pamutsipa wangu, asi chimedu chinonakidza.
Yake Pink Lady Slipper Orchid brooch inoshamisa, asi zvakare
zvishoma zvakaipa kana zvisingaite, uye zvakafanana zvinogona kutaurwa kune zvake
Tomato Hornworm Caterpillar brooch.
Zvidimbu izvi zviyeuchidzo zvekuti zvisikwa zvinosemesa zvinoonekwa
nguva dzose muzvishongo: slimy uye/kana njodzi inoshandurwa kuita
zveumbozha. Izvi zvakare zvinogona kuenderana ne biophilia. Mubhuku raWilson
panyaya iyi, pane chitsauko chenyoka. Ikoko anonyora pamusoro
humbowo hwezvinoita kunge kutya nyoka kunozvarwa
akabatanidzwa nekufarira zvisikwa izvi. Zvose kutya uye kufarira
imhando dzekuwedzera kufarira nyoka dzingadai dzine
adaptive advantage, kubatsira vanhu kuti vasarumwe nenyoka dzine uturu. Zvichida ndiko kunakidzwa uku kuri pakati pe
kukwezvwa kune zvisikwa zvinodzinga sechishongo chemuviri. Tinogona
neimwe nzira kuwana zvinonakidza kutora zvinosemesa uye kuzvishandura kuita
iyo yakanaka: zvinogona zvakare kunyaradza kuomesa izvi zvisingadzoreki
zvisikwa musimbi yakasimba nematombo anokosha.
Nepo basa raDavid Freda riri rechokwadi, John Paul
Basa raMiller rinonyanya kunyorwa. Chimedu cheFreda chakakurumidza kutarisa
zvingaita sechinhu chipenyu; hapana kukanganisa kwakadaro kwaizoitwa
Zvishongo zvaMiller. Kuno simbi inokosha inofumurwa nayo
enamel: goridhe rinopenya nepakati. Miller anoshanda ne
invertebrates - kubva octopi kusvika kune nyuchi dzendove uye hozhwa (Krupema, 2002):
Zvakare, mhuka idzi dzaisazofanira kunge dziri pane chero munhu
anofarira mhuka dzinovaraidza, asi basa rake rakangonaka, pamwe nekuwedzera
kukwezva kuva biologically inonakidza. Ndichazvivharira
kutaura zvidimbu zvitatu zvinomiririra. Zvese pendants uye zvese zviri
zvinoshamisa: octopus, butterfly, uye hozhwa. Vazhinji vaizowana iyo
butterfly yakanaka muhupenyu chaihwo, saka shanduko pano haina kufanana
zvakakasharara sekunge octopus nehozhwa. Iyo yekupedzisira ine enameled
goko uye octopus ine tumabeduru egoridhe kune matende ayo. Zvakadaro
mumwe anoshamisa jeweler ndiVina Rust uyo anowana kurudziro yake kubva
mifananidzo ye botanical uye mafotomicrographs (
pacinilubel.com/exhibits/2006.06_01.html) Akagadzira ring
inofanana nechikamu chemuchinjikwa kuburikidza ne stameni. Anewo Stained Cell
zvidimbu zvesirivha zvine inlay dzegoridhe. Izvi zvakakwana kuita a
biologist inova munyanyisi wezvishongo.
Yager
Zviri pachena, zvishongo zvaJan Yager zvinokwana pasi pemusoro we
zvishongo zvemazuva ano. Mushure mekunge tapanana maemail, Jan akanditumira packet re
ruzivo nezve art yake. Ndomaziviro andakaita kuti ane
chikamu chakakosha chebasa rinoratidza zvirimwa. Asi kufanana neInvasive Species
Tiara, zvidimbu zvake zvinotarisa kune zvipenyu zvingasaonekwa sezvinokodzera
yomufananidzo wegoridhe nesirivha. Akaita danderion brooch yakaisvonaka, ine mashizha esirivha anopenya kubva padombo repakati, rinotenderera
kunze kuita girazi rekuchengetedza motokari Jan akanhonga kubva mumugwagwa uri padyo
studio yake. Ndiko kwaanowana mazano mazhinji--uye
zvebasa rake. Makore akati kuti apfuura, akaita chando
chisarudzo chekuziva zvakanyanya nezvenharaunda yake. Kubva mumigwagwa uye
munzira dzakatenderedza studio yake, akaunganidza mabhodhoro efodya,
uye akapedza mabhegi emabara aakaisa muhuro pamwe negoridhe
nesirivha. Magadzirirwo ehuro aive akavakirwa paAmerican Indian jewelry
semutero kune maIndia eLenni Lenape akambogara munzvimbo ye
Philadelphia uko Yager ane studio yake (Rosolowski, 2001).
Yager yakaunganidzawo zvinomera zvakakura mumigwagwa mitswe uye isina chinhu
mijenya; ndiyo nzira yaakauya nayo kugadzira dandelion brooch. Muto
pamusoro pazvo, ane shizha redandelion regoridhe nesirivheri rine tambo yekutsika
mamakisi--zvinoshamisa--sezvinoita chicory necklace uye purslane brooch. Pakutanga, akanga afunga nezvema necklaces neawo
zvinhu zvine chekuita nezvinodhaka uye zvishongo zvechirimwa semhando dzakasiyana kwazvo dze
zvimedu. Akabva aziva kuti zvose zvinosanganisira zvinomera, sezvo fodya
matako ane mashizha efodya akaomeswa uye macrack mabhodhoro anogashira
cocaine inotorwa kubva pamashizha ecoca. Saka akabatanidza mhando mbiri dzezvishongo mukati
chiratidziro chinonzi City Flora/City Flotsam chakaratidzwa kune ese ari maviri
Victoria neAlbert Museum muLondon uye Museum of Fine Arts in
Boston. Mumabasa ose aya Yager ari kukumbira kuti titarise zvakanyanya, kuti
usabvisa marara nemasora; ivowo vane zvinhu zvakanaka uye kusunda
mubvunzo wezvatinoona zvakanaka. Kuwanda kwerunako kune tsika
defined? Uyu mubvunzo unogona kubvunzwa kuti tinokoshesa sei zvirimwa
sezvo "sora" risiri chikamu chebiology, kukosha
kutonga kwatinoita pamusoro pezvirimwa.
Kutarisisa kwaYager kune zvakadzama kunoshamisa, kumuita
zvimedu zvemusikirwo zvakanyanya-- kunyangwe zvakasikwa zvakanyanya
abiotic yenhau. Akatowana microscope yepedyo
kucherechedza, uye akaita tsvakiridzo pazvinomera zvaanoshandisa. Kwaari
kushamisika, akawana kuti zvirimwa izvo zvakanyanya chikamu chake
zvakatipoteredza muzviitiko zvakawanda haasi marudzi ekuzvarwa. Pamwe chete,
vakanga vasipo pakafamba maIndia eLenni Lenape
(Brown, 1999). Kwaive kuziva uku kwakatungamira Yager kugadzira iyo
Invasive Species Tiara yaireva kupfekwa nemhando dzinonyanya kurwisa
zvose, munhu. Achangopedza basa paThe Tiara of Useful
Zivo, yakashongedzwa ne rye, mbatatisi, uye clover, pakati pevamwe, Zvakare,
pane zvirevo zvenhoroondo mubasa iri. Musoro wacho unobva ku
charter yeAmerican Philosophical Society, yakavambwa muPhiladelphia
muna 1743 "yeKukurudzira Ruzivo Runobatsira."
Kune vadzidzi vari mukushongedza kwemunhu, basa raYager i
kushamisika: Ndiani angafunga kuti jeweler angafarira biology?
Nepo vangave vasingade kupfeka tiara (... zvino zvakare, ndizvo
chimwe chinhu chakasiyana), pfungwa yekubatana pakati pebiology uye zvishongo ndeye
chinhu chavangadai vasina kumbofunga nezvazvo. Kubatana uku kunogona kubatsira
kuti vazive zvimwe zvinongedzo zvakadaro uye nekudaro kuona biology seyakaderera
vari voga kubva pane zvose zvavakasangana nazvo.
Zvipembenene neShiri
Imwe mhizha yezvishongo zvezana ramakore rechi20 inotumira meseji yakafanana
seYager. Jennifer Trask akagadzira yeJapan Beetle pendant, ine
zvipembenene zveJapan chaizvo, izvo zvipembenene zvekunze muUnited States
(White, 2003). Ari kutamba pamusoro pekukwezva/kuramba dingindira, uye iye
basa zvakare inoreva 19th century fad yezvipenyu chaizvo se
ornament. Imwe yezana ramakore rechi 19 inoenderana nebasa raTrask i bete
brooch uye mhete seti. Mu "Beetle Abominations" uye Shiri pamusoro
Mabhoneti: Zoological Fantasy muLate-Nineth-Century Dress, Michelle
Tolini (2002) anonyora nezve fadhi iyi, iyo yakamhanyira kunorarama zvipembenene zvakasungirirwa
ngetani dzegoridhe dzichikwira pamapendekete emadzimai. Mutambi wemazuva ano,
Jared Goridhe, ari kupa mapete anoridza muridzo akashongedzwa nekristaro
uye akafanana tethers (Holden, 2006).
Mumwe wemienzaniso inoshamisa inodudzwa naTolini ndeye maviri
mhete dzehummingbird, dzakagadzirwa kubva pamisoro yeshiri. Izvi hazvisi
kapu yangu yetii, asi inounza izvo zvinogona kuonekwa sekutsveyamisa kwe
biophilia: Kukwezvwa kune mamwe marudzi kunogona kukonzera kuuraya zvipenyu
kungodzichengeta dziri pedyo, semikombe yemisoro yenondo uye machira eganda retiger.
Mhando dzakawanda dzave mungozi nekuda kwekufarira uku, ne
Kushandiswa kwezana ramakore rechi 19 kweminhenga yeshiri uye kunyange yeshiri dzakakwana muheti, se
imwe yemaitiro ane ngozi zvakanyanya. Sezvo vadzidzi vakawanda vachifarira
chishongo chemuviri--chinonyanya kushamisa ndizvo zviri nani--nyaya iyi inogona kuva yakawanda
nzira inofadza munyaya dzekutsakatika, marudzi edzimwe nyika, uye
kuchengetedza kwezvakatipoteredza kupfuura nzira yechinyakare ye
kukurukura nezveimwe dambudziko rezvakatipoteredza.
Nyaya iyi inoitawo kuti vadzidzi vafunge nezvehukama hwavo
kune zvakasikwa, izvo zvipenyu zvavanoda kuva nazvo: zvipfuwo zvavo, zvavo
mhuka dzakaputirwa, mapepa avo emapere kana shark - kana bhandi
sunga nebhuroko kana mhete dzine orchid dzakarembera kubva
ivo. Iyi inyaya yakapfuma inooneka muzera iro rinoonekwa riri
preeminent. Iyo zvakare nzira yekuongorora hukama pakati pehunyanzvi
uye sainzi. Mukuedza kuita kuti vadzidzi vaone kuti sainzi haisi
chimwe chinhu chakarambana kubva kune dzimwe tsika, asi zvakanyanya chikamu che
iyo, Yager's tiara muenzaniso unoshamisa.
Kubudirira Kwevanhu
Pane chimwe chinhu chinokosha pamusoro pechishongo ichi. Paul Shepard
(1996) inobatanidza biology yevanhu uye maitiro, asi zvakasiyana
kusimbiswa kubva kune yaWilson, imwe inosimudzira. Anopikisa izvozvo
sezvo vanhu vakashanduka munyika yakapfuma mune zvimwe zvipenyu uye yaive nekusingaperi
kusangana nemhuka nemiti, izvi zvakaumba biology yevanhu;
saka kubata kwakadaro kwakakosha pakukura kwemunhu, zvese zviri zviviri
muviri uye zvichida zvakatonyanya kukosha, zvepfungwa. Muzvisikwa uye
Madness (1982), Shepard anoti kusangana nemasikirwo chinhu chinodiwa
nokuda kwekukura kwepfungwa. Anotaura zvakasimba kuti
pasina hukama hwepedyo nezvinhu zvipenyu panguva yekuumba
makore, vanhu vanosvika pakukura kwemuviri muhucheche hwepfungwa
mamiriro, uye somugumisiro usanzwa kugutsikana uye kunzwa hasha ndiko
pamudzi wemhirizhonga zhinji.
Shepard anotiwo mifananidzo yemhuka inobatsira sezviyeuchidzo
nyika mhenyu, kunyangwe dzisiri zvinotsiva kuratidzwa kuhupenyu.
Saka kunyange zvishongo zvinogona kuita basa mukuvaka hutano hwepfungwa. Muto
Mukuwedzera, Shepard anopikisa kuti zvirimwa zvinoshanda nenzira yakafanana
kupfumisa kukura kwepfungwa dzemunhu. Zvirimwa zvinopa tactile kuonana
uye zvinoda kutarisirwa kwavo, kushivirira, uye kunyatsocherechedza, Zviri pachena, iyo
kusangana-kwemunhu kwakasiyana nekusangana kwemhuka-munhu, uye
izvi zvinoita kuti mhuno yose ive yakakosha sezvo ichikurudzira budiriro
yemhinduro dzakasiyana dzepfungwa. Muzvisikwa zvakasvibirira/Human Nature: Zvinorehwa
ye Plants in Our Life, Charles Lewis (1996) anonyora nezvenzira dzakawanda
kuti zvinomera zvinopesvedzera hupenyu hwedu, kubva mukukosha kwavo kwekurapa mukati
zvipatara kune yavo yekuvaraidza kukosha mumapaki nekuseri kwemba. Saka a
chrysanthemum brooch inogona kuva muenzaniso wakanaka weiyi link, imwe yatinogona
tenderera nesu.
Ndinogona kunge ndiri kuita zvichemo zvakakura zvemarhinestones uye silika
maruva, asi pfungwa yese yechinyorwa ichi ndeyekutsamwisa, kuita
iwe unofunga nezve chikamu chakajairika chehupenyu hwedu neimwe nzira,
kuti ikubatsire kuona kubatana pakati pezvatinopfeka uye mafungire atinoita nezve
nyika yechisikigo, uye pakupedzisira, kunakidzwa nekuzviita, kuona iyi link se
inonakidza uye inoda kuziva. Kana ndikakwanisa kuita sainzi zvese, ipapo ndichave nazvo
ndakazadzisa chimwe chikamu chechinangwa changu chekuita kuti sainzi ive yakawanda
zvinoenderana nevadzidzi vangu.
References
Amico, L. (1996). Bernard Palissy: Mukutsvaga[ Paradhiso Yepasi.
Paris: Flammarion.
Brown, G. (1999). Jan Yager: Urban stigmata. Chishongo, 23(2),
19-22.
Flannery, M.C. (2001). Kurarama nezvinhu zvipenyu. IAmerican Biology
Mudzidzisi, 63, 67-70.
Flannery, MC. (2005). Jellyfish padenga uye nondo mugomba:
Biology yekushongedza kwemukati. Leonardo, 38(3), 239-244.
Gans, J.C. (2003). Nyika diki, huru yaDavid Freda.
Mupfuri wesimbi, 23(5), 21-27.
Holden, C. (2006). Roach brooch. Sayenzi, 312, 979.
Hutchinson, G.E. (1965). Iyo Ecological Theatre uye iyo
Evolutionary Play. New Haven, CT: Yale University Press.
Krupenia, D. (2002). John Paul Miller. American Crafts, 62(6),
44-49.
Lewis, C. (1996). Green Nature/Human Nature: Zvinoreva Zvirimwa
muHupenyu Hwedu. Urbana, IL: University of Illinois Press.
Mariotti, G. (1996). Fabulous fakes. FMR, 83, 117-126.
Mwedzi, W. (1999, Nyamavhuvhu 13). Dragonflies dzinopenya sezvishongo.
The New York Times, F38.
Mwedzi, W. (2000, Mbudzi 10). Kukunda kwema orchids. Iyo New York
Nguva, F40.
Shepard, P. (1982). Masikirwo uye Kupenga. San Francisco: Sierra Club.
Shepard, P. (1996). Tsanangudzo dzeOmnivore. Washington, DC: Island
Press.
Smith, P. (2003). Muviri weArtisan: Art uye Zvakaitika mukati
Scientific Revolution. Chicago: Yunivhesiti yeChicago Press.
Tolini, M. (2002). "Beetle Abominations" uye shiri pamusoro
mabhoneti: Zoological fantasy mukupera kwezana ramakore regumi nemapfumbamwe.
Art yezana ramakore regumi nepfumbamwe, 1(1). Inowanikwa online pa: 19the-artwordwide.org/spring_02/articles/toli.html.
Rosolowski, T. (2001). Kupindira mune amnesia: Jan Yager's
mnemonic kushongedzwa. Mupfuri wesimbi, 21(1), 16-25.
Muchena, C. (2003). Chiyero chegoridhe. American Craft, 63(4), 36-39.
Muchena, Lynn. (1979). Sayenzi uye pfungwa yekuzvimiririra: Iyo medieval
mamiriro ekurwisana kwemazuva ano. Mune G. Holton & R. Morrison
(Vapepeti), Miganhu yeScientific Inquiry, 47-59. New York: Norton.
Wilson, E.O. (1984). Biophilia. Cambridge, MA: Harvard University
Press.
MAURA C. FLANNERY, DEPARTMENT EDITOR
MAURA C. FLANNERY ndiye Purofesa weBiology uye Director we
Center for Teaching and Learning paSt. John's University, Jamaica,
NY 11439; e-mail: flannerm@stjohns.edu. Akawana B.S. mune biology
kubva kuMarymount Manhattan College; an M.S., zvakare mune biology, kubva kuBoston
College; uye Ph.D. muzvidzidzo zvesainzi kubva kuNew York University. Her
zvishuwo zvikuru ndezvekutaura sainzi kune asiri wesainzi uye mu
hukama pakati pebiology uye art.
Kubva 2019, Meet U Jewelry yakavambwa muGuangzhou, China, Jewelry kugadzira base. Isu tiri bhizinesi rezvishongo rinobatanidza dhizaini, kugadzira uye kutengesa.
+86-18926100382/+86-19924762940
Floor 13, West Tower yeGome Smart Guta, Nha. 33 Juxin Street, Haizhu District, Guangzhou, China.